Όγκοι εγκεφάλου - βασικά στοιχεία

Ο όρος όγκος εγκεφάλου αναφέρεται σε μια παθολογική ανάπτυξη ιστού, η οποία προκαλείται από ανεξέλεγκτο και παθολογικό πολλαπλασιασμό κυττάρων. Αυτοί οι όγκοι μπορούν να προέρχονται από δομικά στοιχεία του ίδιου του εγκεφάλου και των παρακείμενων δομών και ονομάζονται πρωτοπαθείς όγκοι, ενώ μπορεί να προέρχονται από απομακρυσμένα όργανα και να είναι γνωστοί ως εγκεφαλικές μεταστάσεις.

Οι πρωτοπαθείς όγκοι διακρίνονται σε καλοήθεις και κακοήθεις, ανάλογα με το μικροσκοπικό τους χαρακτήρα και τον βαθμό απεικόνισης των κυττάρων. Η ταξινόμησή τους γίνεται με βαθμούς, από τον βαθμό Ι που αντιστοιχεί σε καλοήθεις όγκους, έως τον βαθμό ΙV που αντιστοιχεί σε πλέον κακοήθεις.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι κακοήθεις όγκοι μπορούν να προκαλέσουν σημαντική βλάβη στο εγκεφαλικό ιστό, καθώς μπορούν να διασπαρθούν σε άλλα μέρη του εγκεφάλου ή να δημιουργήσουν πιέσεις σε παρακείμενες δομές.

Οι καλοήθεις όγκοι δεν είναι καρκινικοί ,αναπτύσσονται αργά και σπάνια προκαλούν διήθηση των εγκεφαλικών κυττάρων. Ωστόσο μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά νευρολογικά προβλήματα λόγω της πίεσης που μπορεί να ασκούν στο εγκεφαλικό παρέγχυμα. Αυτά τα νευρολογικά συμπτώματα ποικίλουν ανάλογα με τον εντοπισμό του όγκου. Επίσης σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρξει εξαλλαγή ενός καλοήθους όγκου σε κακοήθεια.

Οι κακοήθεις όγκοι, είναι καρκινικοί όγκοι που προκαλούν διήθηση του εγκεφαλικού παρεγχύματος και των γειτονικών δομών. Έχουν κατά κανόνα ταχεία ανάπτυξη και είναι απειλητικοί για τη ζωή του ασθενούς.

Όσον αφορά του τύπους των όγκων, η ονομασία τους προέρχεται από τα κύτταρα τα οποία αναπτύσσεται ή την περιοχή του εγκεφάλου. Υπάρχουν πάνω από 120 τύποι πρωτοπαθών όγκων με τους πιο γνωστούς να είναι:

Καλοήθεις:

· Μηνιγγίωμα

· Ακουστικό νευρίνωμα

· Αδένωμα της υπόφυσης

· Κρανιοφαρυγγίωμα

Χαμηλής κακοήθειας:

· Αστροκύττωμα

· Επενδύμωμα

· Ολιγοδενδρογλοίωμα

Υψηλής κακοήθειας:

· Πολύμορφο γλοιοβλάστωμα

Οι μεταστατικοί όγκοι είναι πιο συχνοί σε εμφάνιση σε σχέση με τους πρωτοπαθείς. Η έναρξη γίνεται σε κάποιο άλλο όργανο του σώματος και εν συνεχεία μεθύστανται στον εγκέφαλο. Οι πιο συχνοί όγκοι που κάνουν μετάσταση στον εγκέφαλο είναι:

· Μαστού

· Παχέος εντέρου

· Νεφρού

· Μελάνωμα

· Πνεύμονα

Συμπτώματα

Η συμπτωματολογία από τους όγκους του εγκεφάλου έχει ένα πολύ μεγάλο εύρος και οφείλονται συνήθως από τη θέση εντόπισης του όγκου και τις υποκείμενες δομές που αυτός ασκεί πίεση είτε ο ίδιος ο όγκος είτε από τη δημιουργία οιδήματος γύρω από αυτόν. Επίσης μπορεί να προκαλέσει παρεμπόδιση στην ομαλή κυκλοφορία του εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Τα κύρια συμπτώματα είναι:

· Κεφαλαλγία (εντονότερη κυρίως τις πρωινές ώρες)

· Ναυτία –έμετοι

· Ζάλη

· Διαταραχή της όρασης

· Διαταραχή της ισορροπίας

· Αλλαγή του επιπέδου συνείδησης

· Αλλαγή της προσωπικότητας

· Διαταραχές μνήμης

· Παράλυση μυϊκών ομάδων

· Αιμωδίες

· Διαταραχή του λόγου

· Επιληπτικές κρίσης

Σε κάποιες περιπτώσεις και ειδικά σε αρχόμενα στάδια ο όγκος μπορεί να είναι ασυμπτωματικός και ανευρίσκεται σε τυχαίο έλεγχο.

Διάγνωση

Η νευρολογική εξέταση περιλαμβάνει μια σειρά δοκιμασιών και τεστ που ελέγχουν τη λειτουργία του εγκεφάλου, του νευρικού συστήματος και των μυών. Αυτές οι εξετάσεις μπορούν να αποκαλύψουν συμπτώματα που σχετίζονται με την παρουσία ενός όγκου στον εγκέφαλο, όπως επιληψίες, απώλεια μνήμης, προβλήματα όρασης και ακοής, καθώς και αλλαγές στον έλεγχο των κινήσεων. Στη συνέχεια ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί σε σειρά εξετάσεων τόσο για την πιθανή ανεύρεση του όγκου όσο και για την κατάταξη του ώστε να αποφασιστεί και η βέλτιστη αντιμετώπιση του.

Οι πιο συχνές εξετάσεις είναι:

· Αξονική τομογραφία εγκεφάλου

· Μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου

· Οσφυονωτιαία παρακέντηση

· Βιοψία εγκεφάλου( είναι αυτή που θα μας αναδείξει τον ιστολογικό τύπο του όγκου)

Θεραπεία

Η θεραπεία θα εξαρτηθεί από την περιοχή που εντοπίζεται ο όγκος, το μέγεθος του, από την γενική κατάσταση του ασθενούς καθώς και από τον ιστολογικό τύπο του όγκου. Η βασικότερη θεραπεία είναι η χειρουργική εξαίρεση του όγκου είτε πρόκειται για καλοήθη είτε για κακοήθη. Από εκεί και πέρα υπάρχουν και οι επιλογές της χημειοθεραπείας και της ακτινοθεραπείας. Βάσει των ανωτέρω κριτηρίων που περιγράφηκαν ο ασθενής μπορεί να υποβληθεί σε μία από αυτές ή σε συνδυασμό των θεραπειών.

Οι εγκεφαλικές μεταστάσεις έχουν την ίδια αντιμετώπιση με έναν πρωτοπαθή όγκο λαμβάνοντας όμως υπόψιν την έκταση που έχει λάβει στα υπόλοιπα συστήματα εκτός εγκεφάλου και το προσδόκιμο του ασθενούς.

Πρόγνωση

Η πρόγνωση του ασθενούς με όγκο εγκεφάλου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Πρώτον, ο τύπος του όγκου είναι καθοριστικός για την πρόγνωση, καθώς οι καλοήθεις όγκοι συνήθως είναι λιγότερο επιθετικοί από τους κακοήθεις. Δεύτερον, η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι σημαντική για την επιβίωση του ασθενούς και τη μείωση των επιπτώσεων του όγκου στην υγεία του. Τρίτον, το μέγεθος του όγκου συχνά συνδέεται με τη σοβαρότητα της κατάστασης και το επίπεδο επιθετικότητας του όγκου. Τέταρτον, η αποτελεσματικότητα της θεραπείας εξαρτάται από τη θεραπευτική αντιμετώπιση που επιλέγεται και πόσο καλά ανταποκρίνεται ο ασθενής σε αυτήν.